الکتروموتور ضد انفجار یا ضد جرقه (Explosion Proof) به گونه‌ای طراحی شده است که انفجار احتمالی داخل آن به بیرون منتقل نشود و باید به حدی آب‌بندی شده باشد که در محیط‌ّهای حاوی گازهای قابل انفجار، از ورود گاز به داخل الکتروموتور و خطر انفجار آن جلوگیری کند.
جنس موتور باید از مواد مقاومی ساخته شده باشد که در صورت انفجار استحکام خود را از دست ندهد. هم‌چنین از آن‌جایی که ممکن است خوردگی باعث از بین رفتن نشت‌بندی الکتروموتور ضد انفجار شود، باید جنس مواد به کار گرفته شده در برابر خوردگی مقاومت بالایی داشته باشد.
در کارخانه‌ها و کارگاه‌ها مناطق کاری طبقه‌بندی شده و مناطق خطر مشخص می‌شود و تجهیزات و الکتروموتورهای ضد انفجار در نواحی خطر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
به طور کلی الکتروموتورها به دو دسته پوسته باز و پوسته محصور تقسیم می‌شوند.
الکتروموتور ضد انفجار پوسته باز در چهار درجه حفاظت(IP) زیر تولید می‌شود:
۱. حفاظت شده در برابر قطره
۲. حفاظت شده در برابر پاشش
۳. حفاظت شده در برابر شرایط آب و هوایی
۴. کاملاً محافظت شده
الکتروموتورهای پوسته باز برای محیط‌های خطرناک و با ریسک بالا مناسب نیستند.
الکتروموتورهای پوسته محصور در انواع زیر تولید می‌شوند:
۱. الکتروموتورهای محصور بدون تهویه هوا
۲. الکتروموتورهای محصور با پروانه خنک کننده
۳. الکتروموتورهای محصور با هوای کافی
۴. الکتروموتورهای محصور ضد انفجار
الکتروموتورهای ضد انفجار برای محیط‌های پر خطر به صورت زیر دسته بندی می‌شوند:
کلاس I : گازها، بخارات و مایعات، شامل گروه‌های زیر:
گروه A: استیلن
گروه B: هیدروژن و مشتقات آن
گروه C: اتر و مشابه آن
گروه D: سوخت‌ها و حلال‌ها و مانند آن
دسته‌بندی ۱: مخاطرات انفجاری معمول
دسته‌بندی ۲: مخاطرات انفجاری غیر معمول
کلاس II : گرد و غبار، شامل گروه‌های زیر:
گروه E: غبار فلزات هادی و منفجر کننده
گروه F: غبار کربن که غالباً هادی و قابل انفجارند
گروه G: آرد، نشاسته و پلاستیک‌های قابل احتراق
دسته‌بندی ۱: مقادیر قابل اشتعال غبار یا غبارهای هادی که به طور معمول در محیط موجود هستند.
دسته‌بندی ۲: غباری که به طور معمول و به مقداری که قابل اشتعال باشند در هوا معلق نیست.
در انتخاب الکتروموتورهای ضد انفجار باید کلاس و گروه مورد نیاز را مورد توجه قرار داد.
شرکت‌ها و برندهای مختلف و مطرح در تولید الکتروموتور، انواع الکتروموتورهای ضد انفجار EEX را تولید می‌کنند.
نام چند شرکت مطرح تولید کننده الکتروموتور ضد جرقه:
– الکتروموتور ضد انفجار WEG ساخت کشور برزیل
– الکتروموتور ضد انفجار Siemens
– الکتروموتور ضد انفجار VEM
– الکتروموتور ضد انفجار ABB
– الکتروموتور ضد انفجار AEG
لازم به ذکر است هرگونه دست‌کاری، باز و بسته کردن، نصب فلنچ و … بر روی الکتروموتورهای ضد انفجار یا ضد انفجار اشتباه بوده و آن‌ها را از حالت ضد انفجار خارج می‌کند.
